" BLABLABLA
Geen excuses. 
Laat een uitstrijkje nemen. "

IMPACT COVID-19 OP BEVOLKINGSONDERZOEK NAAR KANKER

21/06/2021

Na de tijdelijke stop en in moeilijke omstandigheden herpakt de deelname aan de Bevolkingsonderzoeken naar kanker zicht grotendeels.
De Bevolkingsonderzoeken naar kanker werden tijdelijk stilgelegd door COVID-19. Het Centrum voor Kankeropsporing (CvKO), het expertisecentrum voor de Bevolkingsonderzoeken naar kanker, onderzocht de korte termijn impact hiervan aan de hand van drie indicatoren: percentage uitgenodigde personen, percentage van personen gescreend binnen de 40 dagen na hun uitnodiging, en het screeningsinterval (de tijdsperiode tussen 2 screenings).

Zowel voor het Bevolkingsonderzoek Dikkedarm- als Baarmoederhalskanker werden nagenoeg alle personen die een uitnodiging moesten ontvangen in 2020, effectief uitgenodigd in dat jaar. Dr. Patrick Martens, directeur van het Centrum voor Kankeropsporing: “Door onze zeer flexibele aanpak werd de achterstand van uitnodigingen, opgebouwd door het stilleggen van de Bevolkingsonderzoeken, efficiënt en snel weggewerkt na de heropstart in mei voor de Bevolkingsonderzoeken Dikkedarm- en Baarmoederhalskanker. Dit was moeilijker voor het Bevolkingsonderzoek Borstkanker omdat de capaciteit voor het aantal onderzoeken door de COVID-19 hygiënemaatregelen afnam, terwijl het aantal uit te nodigen vrouwen op een korte periode toenam. Voor het Bevolkingsonderzoek Baarmoederhals- en Dikkedarmkanker zijn 94 en 98% van de personen die moesten uitgenodigd worden ook effectief uitgenodigd, wat volledig gelijkaardig aan voorgaande jaren is. Voor het Bevolkingsonderzoek Borstkanker was dat 88%*. Meer dan 44.000 vrouwen werden daardoor niet uitgenodigd in 2020. Door de goede samenwerking met de mammografische eenheden kregen 36.000 vrouwen al een uitnodiging in 2021 (27.000 vrouwen in de eerste drie maanden van 2021 en 9.000 vrouwen in de daaropvolgende drie maanden).”
Het percentage van personen die gescreend zijn binnen de 40 dagen na hun uitnodiging geeft een indicatie over de bereidheid om zich te laten screenen. Dr. Martens vervolgt: “Ook hier tonen onze eerste analyses gelukkig een gunstig resultaat. Onze doelgroep bleek – in vergelijking met het voorgaande jaar – even bereid om deel te nemen. Voor het Bevolkingsonderzoek Dikkedarmkanker was dit te verwachten omdat de mensen thuis zelf een stoelgangsstaal nemen, maar ook voor het Bevolkingsonderzoek Borstkanker was dit het geval. De respons voor het Bevolkingsonderzoek Borstkanker was voor het hele jaar 2020 t.o.v. 2019 slechts 1% lager. Voor het Bevolkingsonderzoek Dikkedarmkanker was de respons minder dan 3% (2.6%) lager voor het hele jaar 2020 vergeleken met 2019. Mediacampagnes die benadrukten dat een arts- of ziekenhuisbezoek veilig konden gebeuren, hebben mogelijk geholpen. Ook vanuit CvKO hebben we ingezet op het organiseren van een veilige heropstart en het verspreiden van deze informatie naar onze doelgroep”. De Stichting Kankerregister reageert positief: “De kleine daling in deelname aan de Bevolkingsonderzoeken is mogelijks één van de redenen voor het beperkt aantal achterstallige kankerdiagnoses aan het einde van het jaar 2020 in Vlaanderen. Voor alle leeftijden samen bleef dit voor borstkanker beperkt tot 3% en voor dikkedarmkanker tot 9%”.
Het screeningsinterval was zowel bij het Bevolkingsonderzoek Dikkedarmkanker als Borstkanker in 2020 gemiddeld langer dan in 2019.  De verlenging van dit interval bleef echter beperkt (voor Borstkanker gemiddeld 2 maanden langer) en zou volgens recente internationale studies geen negatieve invloed hebben op de stadia van eventuele gevonden kankers.
Dr. Martens concludeert: “De impact van COVID-19 op deelname aan onze Bevolkingsonderzoeken naar kanker blijkt beperkt. Dat is een pluim voor de huisartsen, gynaecologen en gastro-enterologen in Vlaanderen. En als Centrum voor Kankeropsporing zijn we tevreden dat we de schade mee hebben kunnen beperken dankzij de goedwerkende Bevolkingsonderzoeken”.
100% van de doelgroep kan nooit behaald worden omdat de doelgroep op 1 januari bepaald wordt. Ook zullen personen die in de periode uitgenodigd worden verhuizen buiten Vlaanderen, overlijden, …

Over het Centrum voor Kankeropsporing
Elk jaar krijgen meer dan 1,6 miljoen mensen in Vlaanderen een uitnodiging om zich preventief te laten onderzoeken op borstkanker, dikkedarmkanker en baarmoederhalskanker. Vroegtijdige opsporing vergroot de kans op genezing en beperkt de impact van de behandeling. Het Centrum voor Kankeropsporing organiseert de Bevolkingsonderzoeken naar kanker in opdracht van de Vlaamse overheid. Het verstuurt de uitnodigingen, bewaakt de kwaliteit, en informeert de bevolking.